با یکی از دیدنی ترین راه آهن های جهان در ایران آشنا شوید

یکی از زیباترین و دیدنی ترین راه آهن های دنیا راه آهن ملی ایران است. طول این مسیر ریلی حدود 1393 کیلومتر است. این خط ریلی تاریخی از شمال کشور و سواحل زیبای دریای خزر شروع و به دشت های خوش آب و هوای خلیج فارس ختم می شود. در این مقاله قصد داریم شما را با این مسیر ریلی دیدنی آشنا کنیم.

خط راه آهن یکی از میراث جهانی یونسکو است

راه آهن سراسری ایران یکی از مهم ترین نقاط دیدنی جهان است. این خط راه آهن شگفت انگیز از 4 آب و هوای مختلف عبور می کند:

• رشته کوه های شیب دار؛
• دره های عمیق؛
• بیابان ها و باتلاق های نمکی؛
• جنگل های تاریخی و دشت های وسیع.

در سال 2021، این شاهکار منحصر به فرد در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. ساخت این راه آهن زیبا که از 174 پل بزرگ، 186 پل کوچک و 224 تونل می گذرد، از سال 1306 تا 1317 هجری شمسی به طول انجامید. بیش از 70000 کارگر، بررسی های بزرگ و عکس های هوایی برای ساخت این بنای تاریخی استفاده شد.

این خط راه آهن طبیعی منحصر به فرد، شهرهای زیبای کویری مانند کوم را با خانه های عشایری در رشته کوه های زاگرس به هم متصل می کند. وقتی از تهران با قطار به جنوب سفر می کنید، نه تنها احساس می کنید که فصل ها در عرض چند ساعت تغییر کرده اند، بلکه احساس می کنید از کشوری به کشور دیگر سفر کرده اید. دلیل آن تنوع فرهنگی شمال و جنوب ایران است. با گذر از این مناطق می بینید که حتی گویش ها هم تغییر می کنند.

در سال‌های اخیر تحریم‌ها و مشکلاتی مانند فوران تاج، جاذبه‌های گردشگری فلات ایران را به حاشیه رانده است، اما با ورود گردشگران به تدریج این مشکلات به فراموشی سپرده می‌شود. راه آهن سراسری ایران پتانسیل احیای صنعت گردشگری در کشورمان را دارد.

تولد راه آهن سراسری در فلات ایران

اگرچه این روزها راه آهن سراسری ایران به نمادی از مدرنیته و وحدت تبدیل شده است، اما جنجال های زیادی در جریان ساخت آن به وجود آمده است.

میکیا کویاگی استاد تاریخ در دانشگاه تگزاس در آستین است. به گفته وی، ایران در مقایسه با همسایگان خود بسیار دیر به راه آهن دست یافت. امپراتوری عثمانی، هند و مصر در نیمه دوم قرن نوزدهم دارای شبکه ریلی ملی بودند و ایران هنوز شبکه ریلی ندارد.

علت دیر ساخت راه آهن در ایران این بود که بین دو امپراتوری بزرگ، دو امپراتوری که برای نفوذ نظامی و تجاری در منطقه رقابت می کردند، گرفتار شد. از یک سو امپراتوری روسیه به سمت قفقاز پیشروی می کرد و از سوی دیگر امپراتوری بریتانیا بر هند مسلط بود. طرح های پیشنهادی روسیه برای احداث راه آهن در ایران همواره با مخالفت انگلیس روبه رو بوده و روسیه طرح های بریتانیا برای احداث راه آهن را رد کرده است.

این شرایط تا سال 1304 هجری قمری و تا فروپاشی سلسله قاجار ادامه داشت. سپس اوضاع کمی متفاوت بود. دولت جدید پهلوی خواستار ایجاد زیرساخت های جدید در کشور و گسترش تجارت بدون اتکا به نیروهای خارجی بود. آنها توانستند با وضع مالیات های کلان بر شکر و چای و همچنین وام گرفتن از بانک های محلی، بودجه ای را برای ساخت راه آهن جمع آوری کنند.

این پروژه توسط شرکت دانمارکی Kampsax رهبری می شود و بیش از 40 شرکت از چندین کشور در ساخت این خط راه آهن مشارکت داشته اند. میکایا کویاگی گفت: «این یک تصمیم عمدی بود که قدرت زیادی به کشور خاصی ندهیم.

اثرات ساخت راه آهن سراسری در ایران

راه آهن برای کمک به بهبود تجارت دولتی و دسترسی نظامی طراحی شده است. به عنوان مثال این خط آهن دریای شمال و جنوب را به هم متصل می کند که صادرات کالاهای ایرانی از آنجا راحت تر است. راه آهن همچنین دسترسی ارتش به رشته کوه های شیب دار و بیابان های خشک را تسهیل می کند و نظارت بر مناطق صعب العبور را آسان تر می کند.

علیرغم تلاش برای جلوگیری از مداخله نیروهای خارجی، نیروهای متفقین در سال 1320 به ایران حمله کردند و در طول جنگ جهانی دوم از راه آهن برای انتقال نیروها و کالاهای نظامی خود استفاده کردند. قبل از اشغال ایران توسط متفقین، راه آهن غیر فعال بود، اما زمانی که متفقین به ایران حمله کردند، ترافیک ریلی افزایش یافت. آنها در حال گسترش تأسیسات بندری، بزرگراه ها و راه آهن هستند و موتورهای دیزلی را با لوکوموتیوهای بخار جایگزین می کنند.

این امر خط راه آهن کشور را تغییر داد، اما مردم در نقاط مختلف جهان تجربیات متفاوتی داشتند. برخی از مردم قبل از شروع ساخت و ساز نقل مکان کردند، در حالی که برخی دیگر بدون پرداخت غرامت از شهرها و روستاهای خود اخراج شدند. علاوه بر این، مردمی که در روستاهای دورافتاده و بین شهرهای بزرگ کشور زندگی می کردند، دچار مشکل بودند. کسانی که قبل از احداث راه آهن از طریق جابجایی مسافران داخلی و حضور در مناطق خود امرار معاش می کردند، متوجه شدند که راه آهن مانع بزرگی برای بقای آنها شده است.

در آن زمان اکثر مردم ایران از ساخت راه آهن ناراضی بودند. مالیات های سنگینی پرداختند، اما قطار از اکثر شهرهای بزرگ کشور به جز تهران عبور نمی کرد. با وجود گلایه های فراوان راه آهن در آن زمان، امروزه بسیاری از ایرانیان به این راه آهن تاریخی افتخار می کنند.

گردشگری در خاورمیانه

پس از جنگ جهانی دوم، گردشگری در ایران رونق گرفت. از سال 1346 تا 1356 ایران مقصد اصلی گردشگری خاورمیانه بوده و کشورهایی مانند مصر بیشتر از آن بازدید می کنند. پس از انقلاب اسلامی و جنگ ایران و عراق، حضور گردشگران در ایران کاهش یافت. پیش از این حضور مسافران و گردشگران از غرب اروپا و آمریکا چشمگیر بود. به عنوان مثال، ایران در سال 1977 بیش از 70000 بازدیدکننده آمریکایی داشت، اما تا سال 1389 این تعداد به 400 نفر کاهش یافت.

پس از این همه سال بازار گردشگری خاورمیانه تغییر کرده و کشورهای دیگر وارد این عرصه شده اند. مهم ترین کشورهایی که در این سال ها وارد عرصه گردشگری مذهبی و تجاری شده اند عبارتند از:

مطالعات متعدد نشان می دهد که پوشش خبری انقلاب اسلامی و برنامه هسته ای ایران در رسانه های آمریکایی و انگلیسی از سال 1980 تا 2010 باعث تشدید احساسات منفی نسبت به ایران شد. بر همین اساس ایران اغلب کشوری غرب ستیز محسوب می شود و این موضوع بر گردشگری کشورمان تاثیر گذاشته است. اما به نظر می رسد این نگاه به ایران در سال های اخیر اندکی تغییر کرده است و تا حدودی می توان به آینده گردشگری ایران امیدوار بود.

آینده راه آهن ایران

بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل، خاورمیانه بیشترین رشد گردشگری را در سال 2019 به ثبت رسانده است و ایران یکی از سریع ترین مقاصد در حال رشد بوده است. هدف کشور ما جذب 20 میلیون بازدید کننده تا سال 2025، افزایش میزان سرمایه گذاری در هتل ها، مکان های گردشگری و حمل و نقل است. یکی از این اقدامات ساخت 6920 کیلومتر راه آهن جدید در 7 سال گذشته است که راه آهن سریع السیر تهران، کوم و اصفهان نیز زیرگروه آن است.

راه آهن سراسری ایران از ده ها پارک ملی و پناهگاه حیات وحش می گذرد، از جمله:

• جنگل های هیرکان در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
• قله دماوندبلندترین قله ایران که کوهنوردان از سراسر جهان برای دیدن آن می آیند.

همچنین می توانید از آثار تاریخی دیدن کنید. به عنوان مثال سازه های آبی شوشتر واقع در خوزستان. قدمت این سازه ها به قرن پنجم قبل از میلاد برمی گردد.

کارشناسان معتقدند با وجود همه فراز و نشیب های راه آهن سراسری و صنعت گردشگری ایران، دوران جدیدی از گردشگری در راه است. به عنوان مثال شهر یزد یکی از شهرهای این مسیر است که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد و در سال های اخیر تغییرات زیادی کرده است و تعدادی رستوران، کافه و هتل جدید در آن افتتاح شده است.

نتایجی که اظهار شده

راه آهن سراسری ایران یکی از مهمترین آثار تاریخی کشورمان است. این راه آهن یکی از زیباترین و دیدنی ترین راه آهن های جهان است. آیا تا به حال به این راه آهن فکر کرده اید؟ با مطالعه تاریخچه این راه آهن می توانید یک بار دیگر تاریخ ایران را مرور کنید.